ფილმში გაცოცხლებული თამარ მეფე
Tamar lamparaZe 595 85 80 06 –
`saqarTvelos istoriaSi pirvelad taxtze adis qali. mas jerjerobiT ar gamouvlenia mefuri xasiaTi, aravin icis, SeZlebs ki is mefobas~? ase daiwyo axali mxatvrul-dokumenturi filmis `Tamar mefe~ wardgena, romelic axalgazrda reJisorma levan lomaSvilma gadaiRo. saqarTveloSi pirvelad Seexo reJisori aseT sapasuxismgeblo Temas, gadaiRo filmi, sadac istoriul personaJzea saubari da Tan iseT didebul mefeze, rogoric Tamaria.
filmis premiera `iuTubze~ 2024 wlis 14 maiss moewyo. filmma didi popularoba moipova da mayurebels kidev erTxel Seaxsena, rom Cveni qveynis istoria kargad unda vicodeT da siamayiT gvevsebodes guli, rodesac saqarTvelos vaxsenebT. sad aris Tamar mefis saflavi? ra aris am legendaruli qarTveli monarqis Zalian bevr winaaRmdegobaze gamarjvebis saidumlo? ram Seqmna misi legenda? amis Sesaxeb filmSi SeityobT. manamde ki levan lomaSvili filmis Sida samzareuloSi gvamogzaurebs.
– saidan da rogor gaCnda am filmis Seqmnis idea?
– 2013 wels Tamar mefis gardacvalebidan 800 weli Sesrulda. ramdenime TariRzea saubari, Tumca Cveni kvlevebiT CavTvaleT, rom yvelaze sando 2013 welia, amitom gadavwyviteT, am TariRiT gvesargebla Tamar mefeze mxatvrul-dokumenturi filmis Sesaqmnelad. ramdenime megobars dafuZnebuli gvqonda kinostudia ,,xomli“ da gvindoda SemecnebiTi filmebis gadaReba. CavTvaleT, rom pirveli Tema, romelzec unda gvemuSava, Tamar mefis cxovrebaa.
– ramdeni xani grZeldeboda filmis gadaReba da ra procesebi gaiareT gadaRebis dawyebamde?
– 2 weli, iqidan gamomdinare, rom finansebis moZieba Zalian rTuli iyo, miT umetes, rom epoqalur adamianze viRebdiT films. scenarze guram megreliSvilma da nino sadRobelaSvilma imuSaves. Cven erTad SeviswavleT yvela mniSvnelovani qarTuli wyaro da araqarTulic. Tuki sadme rame fragmenti moipoveboda TamarTan da mis epoqasTan dakavSirebiT, yvelaferi wavikiTxeT da SevecadeT, rom Tanamedrove epoqaSi erTgvari konvertireba mogvexdina da ise mogveTxro, rom Tanamedrove adamianisTvis gasagebi yofiliyo.
– ZiriTadad, sad iRebdiT?
– filmis gadaRebebi ZiriTadad mimdinareobda im adgilebSi, sadac TamarTan dakavSirebuli istoriebia gavrcelebuli. mxatvruli scenebi im adgilebSi gadaviReT, romelic mimsgavsebulia mis epoqasTan, magaliTad: vaSlovanSi, mcxeTaSi, Tbilisis samxatvro akademiaSi da ase Semdeg.
– cxadia, msgavsi istoriuli filmebis gadaReba bevr sirTulesTan aris dakavSirebuli, Tqven ra sirTuleebs gadaawydiT?
– roca am filmze muSaoba daviwyeT, kargad gvqonda gacnobierebuli, rom es ar aris komerciuli filmi, am Temas biznesidead ver vaqcevdiT da muSaoba Cveni ZalebiT mogviwevda. Sesabamisad, veZebdiT xerxs, romelic SegvaZlebinebda am mniSvnelovani epoqis Sesaxeb ise Txrobas, rom films ar dastyoboda finansebis simwire. Cven sakuTari ZalebiT gviwevda, ZiriTadad, muSaoba. Aaseve, sirTules warmoadgenda Sinaarsobrivi masala. Zalian didi dakvirvebiT mivudeqiT yvelafers da maqsimalurad gaverkvieT im informaciaSi, romelic sinamdviles Seesabameboda. Cven mier Seqmnili mxatvruli scenebi Tamaris istoriuli epoqis Sesatyvisia.
– radgan Tamari wmindanicaa, Tu hkiTxeT azri sapatriarqos warmomadgenlebs filmis gadaRebasTan dakavSirebiT?
– Cven Tavidanve gvqonda gacnobierebuli, rom vexebodiT ara marto mefes, aramed wmindansac, romlis mimarTac qarTvelebs gansakuTrebuli damokidebuleba gvaqvs, amitom gvqonda sasuliero pirebTan konsultaciebi da maTTan erTad gaviareT yvela mniSvnelovani sakiTxi. Cven maqsimalurad davicaviT zRvari, raTa eklesiisTvis ar yofiliyo rame miuRebeli. sasuliero pirebisgan filmis gamosvlis Semdegac Zalian dadebiTi Sefasebebi miviReT, rac gvaxarebs.
– filmSi Tamaris rols asrulebs msaxiobi ana matuaSvili, ratom SearCieT da rogori iyo misi pirveli reaqcia, rodesac es roli SesTavazeT?
– rogorc ki Tamarze filmis gadaRebis idea gagviCnda, daviwye im msaxiobis Zebna, visTvisac SeiZleboda es roli mimendo. ar miyvars qasTingis mowyoba maSin, rodesac roli aseTi rTuli saTamaSoa, miT ufro maSin, rodesac aseT istoriul pirs exeba. CemTvis mniSvnelovania, rom vicnobde Semsruleblis tipaJs da maneras, vicode, rogor Seasrulebs dakisrebul amocanas da ase Semdeg. SeiZleba qasTingze mosuli adamiani im momentSi mogewonos, magram grZelvadianad SesaZlebelia, ver Seasrulo rogorc saWiroa. anas monawileobis idea Tavidanve gaCnda, radgan vicnobdi mas speqtaklebidan da televiziidan. Sesabamisad, zustad vicodi, rom Tu Sedgeboda Cveni tandemi, gamovidoda is, rac SemoqmedebiTma gundma CavifiqreT. anas Tavidan Zalian gaukvirda da cota SeeSinda, Tumca es logikuria. Cven dasawyisSive gvqonda gaTviTcnobierebuli, rom am films SesaZloa, garkveuli kritika mohyoloda, radgan yvelas hyavs Tavisi TvaliT danaxuli Tamar mefe, yvela sxvadasxvanairad aRiqvams Semsrulebelsac, Tundac vizualurad da ase Semdeg. daaxloebiT erTi kvira mogviwia saubari da detalebis ganxilva imisTvis, rom ana am gadawyvetilebamde misuliyo. Mmisi madlieri var, rom mendo. CemTvis mniSvnelovani iyo is, rom garda vizualisa, personaJs Sesabamisi xmis tembri hqonoda, radgan roca dailaparakebda, misi yoveli sityva damajerebeli yofiliyo. is Zalian seriozulad miudga rols, detalebzec ki didxans muSaobda, raTa maqsimalurad kargad gamosuliyo yvelaferi da vfiqrob, SesaniSnavadac gamouvida.
– ambobT, rom saqarTveloSi yvelas sakuTari TvaliT danaxuli Tamar mefe hyavs, filmSi marto Tqveni TvaliT danaxul Tamars vxedavT?
– filmze rom daviwyeT muSaoba, garda istoriuli masalisa, SevecadeT, gvepova xalxuri legendebic, rasac istoriuli safuZveli eqneboda. yvela adamians Taviseburi Tamari hyavs da roca Sen ekranze sTavazob CarCoSi Casmul personaJs da eubnebi, rom Tamari aseTi iyo, bunebrivia, viRacisTvis es SeiZleba misi warmosaxulisgan mkveTrad gansxvavebuli aRmoCndes. es gacnobierebuli gvqonda. kino aris xelovneba, romelic mayurebels warmosaxvis saSualebas ar aZlevs, radgan Sen mas iq unda aCveno konkretuli personaJi da daarwmuno, rom is, marTlac aseTi iyo. aqedan gamomdinare, bunebrivia, rom SevqmeniT iseTi Tamari, rogoric Tavad warmogvedgina, Tumca es ar aris mxolod Cveni warmosaxvis Sedegi, kidev erTxel vambob, rom istoriuli naratividan gamomdinarea. Cveni dakvirvebiT, masalebis mixedviT, ar SeiZleba is yofiliyo susti, nazi arseba, rogoric xSir SemTxvevaSi wamoudgeniaT xolme, mas gamefebisTanave hqonda uamravi sirTule da nazi adamiani ver SeZlebda maTTan gamklavebas. Tamari humanurTan erTad iqneboda garkveulwilad mkacric, disciplinis moyvarulic, radgan saqarTvelos istoriaSi yvelaze mZlavri saxelmwifo swored Tamaris dros Seiqmna da bunebrivia, aseT qveynas susti mmarTveli ver gauZRveboda.
xandaxan Semsruleblebis vizualze aris SekiTxvebi da SeniSvnebi. filmis gamosvlis dRidan sazogadoebis nawili ambobda, rom Tamars hqonda oqrosferi Tmebi, cisferi Tvalebi da ase Semdeg. Cven arsad mogvepoveba misi vizualis konkretuli aRwera. gvaqvs mxolod xuTi freska da maTgan vizualurad arcerTi erTmaneTs didad ar hgavs, Sesabamisad, is ambavi, rom Cveni personaJi viRacis mier warmosaxul Tamars ar hgavs, sulac ar niSnavs imas, rom ar SeiZleboda. Tamari aseTi yofiliyo. yvelas hyavs Tavisi Tamari da Cvenc, bunebrivia, gvqonda imis ufleba, rom Cveni TvaliT danaxuli Tamaris personaJi Segveqmna.
– ramdenad moipova am filmma popularoba?
– Cemi mxridan cota uxerxulia amaze saubari, Tumca erTi SemiZlia vTqva, rom rodesac sazogadoebam gaigo am filmis gamosvlis Sesaxeb, im dRidanve gaCnda Zalian didi interesi. filmis Sesaxeb daiwera uamravi komentari, iyo ganxilvac. es yvelaferi CvenTvis cota gasakviricaa, gasaxarTan erTad, radgan imas niSnavs, rom mayureblis interesi didia. erTi Tvis win filmis `Tamar mefe~ premiera iuTubze Sedga da yureba yvelasTvis xelmisawvdomi gaxda. iqac ki gvwerdnen, ramdeni weli velodiT da rogorc iqna gamovidao, rac CvenTvis Zalian sasixaruloa. 9 welia gasuli filmis gamosvlidan da interesi da molodini isev arsebobs. minda madloba gadavuxado yvelas, vinc am films uyura da Seafasa. erTi ram mniSvnelovania – Tuki istoriul filmebze iqneba interesi, albaT gaCndeba finansebic da SesaZlebloba ufro meti mxatvrul-dokumenturi filmis gadaRebis.
– Tu gadavxedavT, iuTubkomentarebs, sazogadoeba iTxovs, isev gadaiRoT Cveni qveynis istoriis romelime epizodze dokumenturi filmi. . . apirebT?
– sabednierod, msgavsi filmebis mimarT didi interesia. Ees aris Zalian Zviri siamovneba, risi SesaZlebloba, praqtikulad, ar arsebobs. Cven am wlebis ganmavlobaSi mainc SevZeliT ramdenime istoriuli dokumenturi filmis gadaReba da axlac vmuSaobT. filmebis nawilis xilva mayurebels ukve SeuZlia Cvens iuTubarxze, nawilsac etapobrivad davdebT. RvTis wyalobiT, gvaqvs grZelvadiani gegma imasTan dakavSirebiT, rom gavakeToT sxvadasxva tipis dokumenturi filmi istoriul personaJebsa da epizodebze. Tu mayureblis mxridan iqneba interesi, vipoviT Zalas, rom msgavsi tipis filmebi gadaviRoT.
– aseT falmebs kritika mohyveba xolme, ramdenad xarT amisTvis mzad?
– mzad varT, radgan kritika Cveulebrivi movlenaa. raRac Temaze muSaobas rom viwyeb, gacnobierebuli maqvs, ra SeiZleba mohyves. Yyvelas erTnairi azri ver eqneba. mixaria kidec jansaRi kritika, romelic exeba konkretuli problemis gamosworebas, dagafiqrebs da migaxvedrebs, ra aris arasworad gakeTebuli, Tumca arsebobs absoluturad gauazrebeli Sefasebebi. Tundac TamarTan dakavSirebiT momismenia bevri Rimilismomgvreli SeniSvnac, magram mainc madlieri var, radgan kritika maZlierebs.
– rogorc vici, Tqveni didi survilia, filmi skolebisTvis damxmare masala gaxdes, raTa bavSvebma ara mxolod wignidan, aramed vizualuradac gaicnon Tamar mefe da misi epoqa. fiqrobT, rom skolebs SesTavazoT es idea?
– Tamarze filmis gadaRebis ideis gaCenis erT-erTi mizezi iyo idea, rom skolebs hqondeT videoTeka da xelmisawvdomi iyos aseTi filmebi bavSvebisTvis, raTa ukeT gaecnon konkretul epoqas Tu personaJebs. Tanamedrove teqnologiurma siaxleebma mogvca saSualeba, axalgazrdebma codna miiRon ara mxolod wignidan, aramed ekranidanac. dRes filmebisadmi ufro xelmisawvdomia, vidre romelime konkretuli wigni da filmis interesi ufro aris xolme. aqedan gamomdinare, gagviCnda es idea.
– gegmebze ras gvetyviT?
– rogorc iciT, SevqmeniT iuTubarxi `kardu~ da masTan dakavSirebiT bevri saintereso proeqtis ganxorcielebaze vfiqrobT. dRes socialuri qselebi mayureblamde saTqmelis mitanis yvelaze advili saSualebaa da `iuTubi~ amis kargi magaliTia, radgan ar aqvs sazRvrebi. CvenTvis erTgvari gamowvevaa, `kardus~ garSemo SevqmnaT iseTi platforma, sadac nebismier adamians, romelic Cveni istoriiT da kulturiT dainteresebulia, hqondes kargi da xarisxiani produqciis naxvis SesaZlebloba. Semdegi filmi, romelsac aq naxavT, aris 2023 wels kulturis saministros dokumenturi filmebis konkursisTvis gadaRebuli filmi ,,vin dawera vefxistyaosani~. igi SoTa rusTavelis biografiazea, vin iyo, ratom gauCinarda saqarTvelodan da ratom ar gvaqvs masze bevri informacia. Cven iseTi gancda gagviCnda, rom Segnebulad gaaqres istoriuli wyaroebidan es adamiani. amitom filmi iqneba erTgvari Zieba da Zebna im personisa, romelic SeiZleboda yofiliyo `vefxistyaosnis~ avtori, darwmunebuli var, am filmsac didi intersiT daelodeba mayurebeli.