
გამოწვევები, რომლებიც გადასაჭრელია. . .
laSa xomeriki 593 50 82 69 –
saerTaSoriso politikaSi ivnis-ivlisi umniSvnelovanesi movlenebiT iqneba gamorCeuli – JenevaSi mSvidobis msoflio forumi da vaSingtonis natos samiti gaimarTeba. kvlav aqtualuria kiTxvebi, miT ufro – ruseT-ukrainis omis konteqstSi: ra Sansi aqvs ukrainas aliansSi gawevrianebis TvalsazrisiT, ratom aRiqvams ruseTi safrTxed evroatlantikur struqturebs da ra procesebi mimdinareobs samxreT kavkasiaSi? am mniSvnelovan sakiTxebze vesaubrebiT politolog gela iremaZes.
– axlovdeba natos vaSingtonis samiti, ras unda elodos ukraina am samitisgan?
– vfiqrob, natos vaSingtonis samitze ukrainas eqneba upirobo politikuri mxardaWera. savaraudod, am mimarTebiT amerikis SeerTebuli Statebisgan qmediTi nabijebi gadaidgmeba, anu samxedro arsenaliT momaragdeba ukraina, aseve, nato gazrdis samxedro daxmarebas rogorc finansuri, ise samxedro SeiaraRebis TvalsazrisiT, aqve imasac aRvniSnav, rom wels natos daarsebidan 75 weli usruldeba.
– miscems Tu ara biZgs danarCen evropas aRmosavleTevropuli qveynebis da baltiispireTis respublikebis pozicia – alianss konkretulad mosTxovon ukrainisTvis map-is micema?
– Crdiloatlantikuri aliansi konsensusis safuZvelze iRebs gadawyvetilebebs. cnobilia, rom zogierTi evropuli qveyana ewinaaRmdegeba natos aRmosavleTiT gafarToebas (ZiriTadad, beberi evropa), isini mxars ar dauWeren ukrainisTvis map-is miniWebas, Tumca ar gamovricxav, natos komunikeSi gaCndes Canaweri, sadac aisaxeba ukrainis samomavlo gawevrianebis meqanizmi, anu iseTi Canaweri, rogoric iyo 2008 wlis buqarestis samitze – maSin xazgasmiT aRiniSna, rom saqarTvelo da ukraina aucileblad gaxdebian natos wevri saxelmwifoebi.
– ra Tqma unda, vidre omi ukrainaSi ar dasruldeba, manamde am qveyanas natoSi aravin miiRebs. ramdenad dainteresebulia dasavleTi, rom omi ukrainaSi umokles vadebSi dasruldes?
– koleqtiuri dasavleTi Seecdeba, omi ukrainis sazRvrebs ar gascdes, evropa da aSS maqsimalurad moindomeben ruseTis dasustebas am omSi, amavdroulad, ganaxorcieleben masze zemoqmedebas. dasavleTSi gavrcelebulia azri, rom es omi uaxloes momavalSi unda dasruldes ukrainis sasargeblod, magram dRes ZalTa Tanafardoba amis naTel dasturs ar iZleva. vfiqrob, rom 2025 wlisTvis ukrainis konfliqti dRis wesrigidan moixsneba, iqidan gamomdinare, rom 2024 weli saarCevno periodia evropasa da amerikis SeerTebul StatebSi. ukve mimdinareobs saarCevno cikli da samomavlo mTavrobis valdebuleba iqneba am omis dasruleba. mogexsenebaT, rom ivnisSi ukrainis omis sakiTxTan dakavSirebiT JenevaSi gaimarTeba mSvidobis msoflio forumi, sadac msoflio politikis mniSvnelovani aqtorebi miiReben monawileobas.
– cnobilia, rom natoSi gaerTianebas yvela qveynis Tanxmoba sWirdeba, romeli saxelmwifoebi ewinaaRmdegebian aliansis gafarToebas?
– nato aris samxedro-politikuri organizacia. misi wevri rom gaxde, saWiroa, ara mxolod samxedro TvalsazrisiT akmayofilebde mis moTxovnebs, aramed mniSvnelovania isic, rom saxelmwifos teritoriuli mTlianobis sakiTxi iyos normalizebuli, aseve, qveyanaSi politikuri situacia efuZnebodes demokratiul standartebs. am standartebs da mocemulobas ukraina jerjerobiT ver akmayofilebs Tundac teritoriul mTlianobasTan dakavSirebiT, Tanac ruseTTan omSia CarTuli. rac Seexeba kiTxvis meore nawils (romeli saxelmwifoebi ewinaaRmdegebian natos gafarToebas), aq igulisxmeba safrangeTi, germania, ungreTi. . . Tumca ukrainas aqtiurad uWeren mxars poloneTi, CexeTi, didi britaneTi, baltiispireTis qveynebi. mokled, am saxelmwifoebis liderebi ver mivlen saerTo konsensusamde.
– ra SeiZleba ukrainam gaakeTos, rogor unda daarwmunos zemoaRniSnuli qveynebi, rom natoSi misi gawevrianeba aucilebelia?
– ukrainas Zalian bevri mniSvnelovani sakiTxi eqneba gadasawyveti, vgulisxmob Tundac natos mexuTe muxls, romlis mixedviTac erTi saxelmwifo yvelasTvisaa da yvela – erTisTvis! aq arian qveynebi, romlebic birTvuli saxelmwifoebis statuss (aSS, safrangeTi) floben, Tavis mxriv konfliqtis meore mxaresaa ruseTi, romelsac aseve aqvs birTvuli iaraRi. ismis kiTxva – ra unda gaakeTos ukrainam am mxriv? unda moagvaros Tavisi teritoriuli mTlianobis Tema, aseve, Sidasaxelmwifoebrivi kuTxiT, demokratiuli sistemis maCveneblis gaumjobeseba da ekonomikuri sakiTxebis mogvareba mouwevs.
– amboben, rom natom Tavisi arsebobis ganmavlobaSi sami mniSvnelovani ram gaakeTa – evropa gaaerTiana, kremlis ambiciebi SeaCera da aliansi aRmosavleTiT gaafarTova. natosTvis kidev ra mizani SeiZleba iyos mTavari?
– samwuxarod, 2008 wels nato ar iyo erTiani, vgulisxmob buqarestis natos samits. . . rasac Semdeg mohyva ruseTis agresia saqarTvelos mimarT. natos komunikeSi ar iyo asaxuli ruseTis faqtori, magram 2014 wlis `maidnis~ procesebis Semdeg natos dokumentSi mkafiod Caiwera, rom aliansisTvis safrTxis Semcvelia ruseTi, xolo 2022 wlis 24 Tebervals cxadi gaxda, rom es saxelmwifo mTeli msoflios problemaa. aqedan gamomdinare, dasavleTma maqsimaluri zemoqmedeba unda moaxdinos ruseTze misi ambiciebis mosaTokad.
– fineTi da SvedeTi natos wevrebi gaxdnen, amis gamo kremlis ideologebi acxadeben, rom aliansis mizania ruseTis rkalSi moqceva, raTa Semdeg is daSalos. . .
– mogexsenebaT, rom SvedeTis da fineTis natoSi gawevrianebis sakiTxze azrTa sxvaoba iyo, magram aliansma konsensuss miaRwia. vgulisxmob TurqeTs, romelic ewinaaRmdegeboda maT gawevrianebas aliansSi. TurqeTs ormagi standartebi aqvs zogadad ruseTTan mimarTebiT. dRes TurqeTi aris `braldebuli~ qveyana, anu Crdilovan ekonomikas qmnis, rusuli kapitalis gadineba xdeba am konkretul saxelmwifoSi da tvirTbrunva dafaruli ar aris. sxvaTa Soris, am omma isic aCvena, rom ruseTs TviTkmari ekonomika hqonda – miuxedavad arsebuli ekonomikuri sanqciebisa, igi mainc axerxebs Tavisi miznebis ganxorcielebisTvis brZolas. Sors var im azrisgan, rom ruseTi uaxloes momavalSi SeiZleba daiSalos. es ar Sedis dasavleTis interesebSi mravali mizezis gamo, ris Sesaxebac Cven araerTxel gvisaubria Tqveni gazeTis meSveobiT. . .
– bevri analitikosi acxadebs, rom dasavleTma ruseTs, garkveulwilad, Serbilebuli sanqciebi dauwesa. Tqveni azri amis Sesaxeb. . .
– saerTo azri am sakiTxze TviT aliansSi Semaval qveynebsac ar gaaCniaT. xisti politikis ganxorcieleba pirvel etapze iyo SesamCnevi, magram Cven vnaxeT, ruseTis prezidentis inauguraciaze calkeuli evropuli saxelmwifoebis warmomadgenlebi rogor miesalmnen putins, rac ganpirobebulia ekonomikuri sakiTxebiT. . . aq aRsaniSnavia is garemoebac, rom ruseTi aSkarad aqtiurdeba aziis regionTan mimarTebiT, upirvelesad vgulisxmob CineTs.
– sxvaTa Soris, eqspertTa nawili ambobs, rom ruseTi, praqtikulad, CineTis vasali gaxda. . .
– Cinuri kapitali da zogadad, saqoneli ruseTis bazars sWirdeba, risi dasturia am qveynebis liderebis ormxrivi vizitebi moskovsa da pekinSi. rogorc cnobilia, putini persona non gratad aris Seracxuli msoflioSi da erT-erTi gasasvleli areali aqvs afrikis kontinentis calkeul qveyanasa da CineTSi. es garkveul kiTxvebs badebs, vfiqrob, rom ruseT-CineTis TanamSromloba dadebiTad ar aisaxeba Tanamedrove msoflioze. isic cnobilia, rom moskovi garkveul samxedro daxmarebas iRebs CineTisgan, Tumca ara iseT SeiaraRebas, romelsac omis bedis gadawyveta SeuZlia, radgan CineTisTvis ufro mniSvnelovania aSS-sTan urTierTobis dalageba, vidre urTierTdapirispireba.
– ruseTis xelisuflebis wevrebi acxadeben, rom maTi mizania natos msgavsi samxedro blokis Seqmna. ramdenad realuria kremlis es ganzraxva?
– ruseTma jer kidev sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg Seqmna samxedro organizacia, e. w. odekabe, romelSic gawevrianebuli iyvnen Tavad ruseTi, somxeTi, belorusi da Suaaziuri saxelmwifoebi, ramac sasurveli Sedegi sagareo politikaSi ar da ver aCvena… ruseTi ar aris mzad, rom seriozuli samxedro bloki anu natos sapirwone organizacia Seqmnas. Tavis droze, gasuli saukunis 60-ian wlebSi, roca Seiqmna nato, sapasuxod sabWoTa kavSirma Camoayaliba `varSavis paqti~, romlic aerTianebda uSualod sabWoTa kavSirs da socialisturi banakis qveynebs, magram am samxedro blokma daasrula Tavisi saqmianoba jer kidev sabWoTa kavSiris daSlamde. am organizaciam ver dasZlia arsebuli gamowvevebi, nebismieri organizacia unda emsaxurebodes sazogadoebis keTil nebas, xolo romeli organizaciis saTaveSic ruseTi moeqceva, masSi Semavali saxelmwifoebis moqalaqeebis sawinaaRmdegod moqmedebs da amitom msgavsi organizaciebi buStiviT skdeba. es SeiZleba iTqvas igive dsT-ze, romelmac ver uzrunvelyo (Tavisi arsebobis ganmavlobaSi) raime pozitivis Seqmna.
– axla Cvens regionSi mimdinare movlenebs SevexoT. bevri analitikosi acxadebs, rom somxeTi Sordeba rusul orbitas. ras fiqrobT?
– ruseTis prezidenti ki acxadebs, rom yarabaRis konfliqtSi orive mxaris Serigebas cdilobda, magram piriqiT, kremli iRvwoda am konfliqtis maqsimalurad gawelvas, raTa mieRo sargebeli. am mxriv, aRsaniSnavia TurqeTis faqtori, romelmac Zalian didi roli Seasrula yarabaRis meore omSi. unda iTqvas, rom ruseTma gadaagdo somxeTi, faSinianma es kargad gaaanaliza.
– erevanSi mimdinare antisaxelisuflebo aqciebis ukan analitikosebi kremlis xels xedaven. . .
– diax, es aSkarad igrZnoba. unda aRiniSnos, rom moskovSi 9 maisis samxedro aRlumze somxuri delegacia ar imyofeboda, rac imis niSania, rom somxeTi Sordeba rusul orbitas. somxeTs aucileblad mouwevs saerTo enis gamonaxva TurqeTTan da aseve, azerbaijanTan, anu sazRvrebis demarkaciasTan dakavSirebiT gaaformos SeTanxmeba, romelmac samomavlod mSvidoba unda uzrunvelyos am qveyanaSi. Tu msgavsi mimarTulebiT ganviTarda movlenebi, didi albaTobiT, SeiZleba iTqvas, rom kavkasiaSi somxeTs natoSi gawevrianebis didi Sansi eqneba, radgan teritoriuli mTlianobis sakiTxi mogvarebuli aqvs. am qveyanam SeiZleba saqarTvelos daaswros natoSi integracia, rac cota ucnauria, magram es aris realoba. es CvenTvis kargi iqneba.
– Tu evrokavSirma moaxerxa damoukidebeli armiis Seqmna, ra cvlilebebi mohyveba amas msoflioSi?
– es azri didi xania mwifdeboda evropaSi, jer kidev safrangeTis prezidentma ganacxada damoukidebeli armiis Seqmnis saWiroebis Sesaxeb, Tumca mimaCnia, rom evrokavSiris calkeuli saxelmwifoebi ver uzrunvelyofen damoukidebeli armiis Camoyalibebas.
– rogorc cnobilia, ruseTi, natos msgavsad, evrokavSirsac safrTxed miiCnevs. ratom?
– ruseTisTvis civilizebuli msoflio aris safrTxe, anu ganviTarebuli demokratiuli saxelmwifoebi. am mxriv, sazogadoebaSi ritorikuli kiTxvebi ibadeba iseT TemebTan dakavSirebiT, rogoricaa seqsualuri orientacia da a. S. romliTac rusuli xelisufleba kvebavs sakuTar mosaxleobas – TiTqos dasavleTi garyvnilia, rac ar Seesabameba simarTles. rac Seexeba evrokavSirs, saqme is aris, rom misi gafarToeba ruseTis interesebs vnebs, radgan ruseTi mas, am SemTxvevaSi, aRiqvams garkveul politikur sivrced, romelic SeuTavsebelia mis geopolitikur gegmebTan.
– dabolos, analitikosebi acxadeben, rom natos kari aucileblad gaiReba da am momentisTvis mzad unda viyoT. viqnebiT ki?
– saqarTvelos sakiTxi male ver gadawydeba, radgan Cvens qveyanas aqvs rigi problemebi, romlebic unda mogvardes. sxvaTa Soris, Cvens konstituciaSi aris Canaweri, rom saqarTvelos sagareo kursi gansazRvrulia – integracia evrokavSirsa da natoSi, Tumca es ar kmara. aucilebelia mniSvnelovani gadawyvetilebebis ganxorcieleba, rogorebicaa: qveynis SigniT demokratiuli standartebis ganviTareba, erTmmarTveluri sistemis dasruleba da koaliciuri mTavrobis formireba. dRes Cven vsargeblobT natos Ria karis principiT, aliansma mniSvnelovani daxmareba gagviwia jaris reformirebaSi. . . mokled, Tu zedmiwevniT SevasrulebT natos moTxovnebs da qveyana gaagrZelebs demokratiuli standartebis dacvas, maSin aliansis kari saqarTvelosTvis aucileblad gaiReba, Tumca isic aRsaniSnavia, rom saqarTvelos aqvs umTavresi gamowveva, esaa teritoriuli mTlianobis sakiTxi, okupant qveyanas (ruseTi) okupirebuli aqvs Cveni teritoriebi – afxazeTi da cxinvalis regioni. diax, esaa mniSvnelovani, aqtualuri gamowveva, romelic Cven winaSe dgas da gadasaWrelia.